Pychedelic rock là một thể loại âm nhạc ra đời vào những năm 1960 được ảnh hưởng cũng như tạo ra nhằm mục đích gia tăng trải nghiệm của những chất thức thần, vốn phổ biến vào thời đó và có ảnh hưởng mật thiết với văn hóa Hippie. Psychedelic rock kết hợp các yếu tố của blues, folk rock và dần dần nó cũng ảnh hưởng đến cả progressive rock và hard rock. Tuy vậy, âm nhạc psychedelic về bản chất là sự không có giới hạn và hiện nay, rất nhiều các subgenre của âm nhạc psychedelic nói chung và psychedelic rock nói riêng đã xuất hiện.
Bắt nguồn từ vùng vịnh San Francisco, miền Tây nước Mỹ, sự phổ biến của thể loại nhạc này nhanh chóng lan tỏa được đi khắp nước Mỹ và cả Châu Âu. Với ban nhạc đầu tiên tự xếp loại thể nhạc của họ là psychedelic rock đến từ Austin, Texas với cái tên The 13th Floor Elevators. Trưởng nhóm Roky Erickson sau đó còn đặt tên album debut của họ là The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators.
Có bốn yếu tố tạo nên âm nhạc Psychedelia
1. Hiệu ứng âm thanh: Âm nhạc psychedelic thường đi kèm cùng với những hiệu ứng như reverb, phasing, distortion, hay âm thanh đảo ngược.
2. Đột phá trong nhạc cụ: Guitar điện với feedback và wah-wah pedal có lẽ sẽ là điểm mấu chốt của âm nhạc psychedelic đời đầu. Về sau, các nhạc cụ Ấn Độ như sitar và tambura cũng được xuất hiện, hay các nhạc cụ phím như, harpsichord và electronic organ.
3. Biến tấu: Những đoạn solo biến tấu với thời lượng dài là đặc trưng của âm nhạc psychedelic.
4. Lời nhạc mang tính trừu tượng: Psychedelic rocks songs often include surreal and abstract lyrics that may allude to hallucinogenic drug use.
Các ban nhạc định hình nên âm thanh của psychedelia trong thời gian đầu có thể kể đến các ban nhạc bờ tây như Grateful Dead, The Doors, Big Brother & the Holding Company, Moby Grape, The Quicksilver Messenger Service, Iron Butterfly và Jefferson Airplane với bản hit năm 1967 “White Rabbit” được lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học “Alice’s Adventures in Wonderland” của Lewis Caroll,
Âm nhạc rock and roll sau đó tìm đươc sự hòa mình với psychedelia. Rất nhiều các nhạc phẩm bất hủ của thế giới âm nhạc hiện đại như Pet Sounds – The Beach Boys (1966), Fifth Dimension – The Byrds (1966), Their Satanic Majesties Request – The Rolling Stones (1967), và Shape of Things – The Yardbirds (1971). Đặc biệt phải kể đến sự trải nghiệm của LSD đã là nguồn cảm hứng lớn nhất cho Beatles và album Revolver năm 1966, Magical Mystery Tour và một trong những đỉnh cao của psychedelia: Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (1967).
Trong khi độ phổ biến của The Beatles chưa bao giờ giảm, Pink Floyd nổi lên như một ngôi sao của âm nhạc psychedelia Anh Quốc. Với album đầu tay của mình là The Piper at the Gates of Dawn (1967), trưởng nhóm Syd Barrett đã tạo ra những bản nhạc đầy mê hoặc và định nghĩa lại cụm từ acid rock. Một vài tháng trước đó, Pink Floyd cũng đã mở màn cho một buổi trình diễn nhạc “counterculture”: 14-Hour Technicolor Dream. Ban nhạc avant-garde psychedelic Anh Quốc Soft Machine và các ngôi sao của counterculture như Andy Warhol, Yoko Ono hay John Lennon cũng xuất hiện tại buổi trình diễn.
Vào cuối những năm 1960, khi Anh Quốc và Mỹ ban hành lệnh cấm với các chất thức thần cũng là sự báo trước cho sự lụi tàn của âm nhạc psychedelia. Sự kiện âm nhạc Woodstock năm 1969 là nốt cao trào cuối cùng của kỉ nguyên, sự kiện bao gồm những nhạc sĩ như Jimi Hendrix, Jerry Garcia và the Grateful Dead, Jefferson Airplane hay tiêu biểu là Carlos Santana. Cũng trong năm đó, Charles Manson – một trong những tên sát nhân khét tiếng nhất lịch sử nước Mỹ và tùy tùng của hắn cũng khai rằng “Helter Skelter” của The Beatles đã truyền cảm hứng cho tội ác, việc này cũng đã tạo được sự phản ứng dữ dội với làn song hippie. Các huyên thoại nhạc Psychedelic như Jimi Hendrix, Janis Joplin, Jim Morrison đều mất vì overdose trong hai năm 1970 và 1971, hay trước đó là Brian Jones của Rolling Stones. Sau thời kì này, các nhóm nhạc cũng chuyển dần từ âm nhạc psychedelia sang hard rock hoặc progressive rock, đánh dấu chấm hết cho một kỉ nguyên đầy tính tranh luận của lịch sử âm nhạc.
Các album cover được xuất hiện trong bài viết:
- The Jimi Hendrix Experience – Axis / Bold as Love
- Captain Beefheart & His Magic Band – The Troutmask Replica
- Jefferson Airplane – Surrealistic Pillow
- The Beatles – Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band
- Pink Floyd – The Piper At The Gates Of Dawn
- The Doors – Full Circle
- Cream – Disraeli Gears
_
Bài viết: Xuân Lộc